Khoa học Tâm lý trị liệu và tri thức cơ bản về tâm lý trị liệu

Khoa học tâm lý trị liệu là hệ thống các học thuyết được áp dụng nhằm cải thiện sức khỏe, tinh thần, cải thiện các vấn đề cảm xúc và hành vi của các cá nhân. Những vấn đề này thường khiến con người cảm thấy khó khăn trong việc tự quản lý cuộc sống và đạt đến các mục đích mong muốn của mình. Tâm lý trị liệu nhắm đến giải quyết các vấn đề này thông qua những phương pháp và kỹ thuật khác nhau.

Tâm lý trị liệu và những hiểu biết cơ bản

Khoa học tâm lý trị liệu đặc biệt và quan trọng hơn bao giờ khi mà thuốc và tây y không còn là cách tối ưu và không đáp ứng được nữa. Liệu pháp tâm lý các phương pháp chữa lành không dùng thuốc, không tác đọng cơ thể, không tác dụng phụ lại góp phần vào việc nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất cho con người trong thời đại mới là cần thiết.

Sơ Lược Về Lịch Sử Phát Triển Về Khoa Học Tâm Lý Trị Liệu

Người Hy Lạp cổ đại là người đầu tiên xác định bệnh tâm thần như là một tình trạng bệnh lý. Việc điều trị các vấn đề tâm lý hoặc cảm xúc có thể được truy nguồn từ thời cổ đại.

Họ đã nhận ra giá trị điều trị của lời khích lệ và an ủi. Tuy nhiên, một số thầy thuốc bắt đầu ủng hộ việc sử dụng liệu pháp tâm lý. Paracelsus (1493-1541) ủng hộ liệu pháp tâm lý để điều trị bệnh điên.

Thuật ngữ “tâm lý trị liệu”

• ra đời vào năm 1853 được nhà tâm lý học người Anh Walter Cooper Dendy lần đầu tiên giới thiệu. Trong khi có những giá trị của việc nói chuyện trong chữa trị các vấn đề về cảm xúc
• Trong 50 năm tiếp theo, các phương pháp phân tích tâm lý của Freud và các phiên bản khác nhau của nó là liệu pháp tâm lý chính được sử dụng trong thực hành lâm sàng.
• Khoảng những năm 1950, sự phát triển của tâm lý học Mỹ đã dẫn đến các liệu pháp mới, tích cực hơn liên quan đến quá trình trị liệu tâm lý. Điều trị kết hợp nhận thức-hành vi này đã trở thành một loại liệu pháp chính cho nhiều tình trạng tâm thần.
• Trong những năm 1940, liệu pháp cá nhân được phát triển bởi Carl Rogers tập trung vào việc truyền tải sự ấm áp, sự chân thành và sự chấp nhận từ nhà trị liệu đối với cá nhân.
• Đến cuối những năm 1960 có hơn 60 loại trị liệu tâm lý khác nhau, từ tâm kịch (sử dụng kỹ thuật kịch) đến hình ảnh có hướng dẫn (sử dụng hình ảnh và câu chuyện tinh thần).

Phong cách chủ yếu tiếp theo của liệu pháp tâm lý đã được phát triển

• Không phải là kết quả của các ý tưởng mới, mà do các vấn đề kinh tế. Theo truyền thống, liệu pháp tâm lý là một tiến trình lâu dài, thường liên quan đến nhiều năm điều trị. Khi trị liệu tâm lý trở nên phổ biến rộng rãi hơn, điểm nhấn của nó tập trung vào một hình thức điều trị ngắn hạn hơn.
• Xu hướng này còn được thúc đẩy bởi sự xuất hiện của những kế hoạch bảo hiểm chăm sóc có quản lý và những giới hạn đối với những vấn đề về sức khoẻ tâm thần. Ngày nay, hầu như tất cả các chế độ điều trị đều cung cấp một số loại trị liệu ngắn, được thiết kế để giúp một người giải quyết vấn đề cụ thể.

Tóm lại: Cuối thế kỷ XVIII

• Ngành tâm lý học phát triển mạnh và có nhiều đóng góp về mô tả vô thức, tính dục ở trẻ sơ sinh, sử dụng giấc mơ và mô hình về tâm trí con người.
• Từ năm 1853 – 1903: Liệu pháp tâm lý chính thức được sử dụng trong thực hành lâm sàng
• Năm 1940: Liệt pháp cá nhân được ra đời và tập trung vào việc truyền tải sự ấm áp, chân thành và cảm thông từ nhà trị liệu với bệnh nhân.
• Năm 1950: Liệu pháp hành vi được ra đời và điều trị chủ yếu cho các vấn đề về cảm xúc và hành vi.
• Năm 1960: Các nhà khoa học Tâm lý trị liệu đã ghi nhận 60 liệu pháp tâm lý trị liệu khác nhau. Những liệu pháp này được áp dụng dưới nhiều hình thức từ kỹ thuật kinh kịch, đến hình ảnh và câu chuyện tinh thần.

 

Mục tiêu chính trong trị liệu tâm lý:

Tâm lý trị liệu hiện là giải pháp can thiệp các chứng bệnh của thời đại 4.0 và là xu hướng điều trị của kỷ nguyên này

• Gia tăng khả năng thấu hiểu của thân chủ.
• Tìm kiếm giải pháp cho các xung đột.
• Gia tăng sự tự chấp nhận cho bản thân.
• Giúp thân chủ có những kĩ năng ứng phó hữu hiệu với những khó khăn.
• Giúp thân chủ củng cố “cái tôi” vững mạnh, toàn vẹn và an toàn.
• Kích hoạt, thúc đẩy hành vi tích cực từ thân chủ
• Thực hiện hóa chính mình
• Quản lý được cuộc sống
• Cân bằng các mối quan hệ
• Trả lại hạnh phúc, niềm tin trong cuộc sống
• Khai thác tiềm năng nghề nghiệp
• Hồi phục sức khỏe con người hoàn toàn tự nhiên

Đối tượng trị liệu tâm lý:

• Đối tượng trị liệu bao gồm: người bị Rối loạn Lo âu, Trầm cảm, Rối loạn giấc ngủ, Stress, Rối loạn cảm xúc, Trẻ chậm nói, Rối loạn tăng động giảm chú ý, Tự kỷ. Những vấn đề nghiêm trọng về hành vi: Ăn tóc, gây hấn, tự xâm kích, tự kích thích…
• Trong thời buổi hiện đại hóa như hiện nay, con người gặp phải rất nhiều sức ép về công việc, gia đình, đời sống hay mối quan hệ. Nên việc can thiệp trị liệu tâm lý đã không còn dừng lại ở tình trạng bệnh lý mà nhiều người sẽ tìm đến Tâm lý trị liệu nếu như:
• Họ không thể quản lý tốt cuộc sống của chính mình;
• Sức khỏe tinh thần và thể chất đang có chiều hướng tiêu cực
• Bệnh lý đã ở giai đoạn nặng, khó điều trị dứt điểm bằng thuốc tây y.
• Mất cân bằng trong các mối quan hệ xung quanh
• Muốn thay đổi thói quen xấu

 

Các phương pháp cơ bản của tâm lý liệu pháp

Hầu hết mọi phương pháp đều hướng về mục đích cuối cùng là giúp đỡ cá nhân thích ứng vào các vấn đề của mình một cách thỏa mãn hơn. Do đó các phương pháp đều có nhiều đặc  điểm chung.

Một số phương pháp tâm lý trị liệu được áp dụng

• Phần nhiều các loại tâm lý liệu pháp sử dụng theo mức độ khác biệt nguyên tắc “thải trừ” (catharsis) hay loại bỏ căng thẳng cảm xúc bằng cách nói ra hay biểu diễn các thất vọng của mình. Sự thải trừ thường tiến hành chậm vì đa số các  vấn đề gây lo âu, sầu muộn thường gồm các ý tưởng hay kinh nghiệm đau thương về mặt tâm lý.
• Những buổi trị liệu ban đầu thường ít hiệu quả. Người bệnh thường chỉ nói các khía cạnh nông cạn vấn đề của họ khi mới bắt đầu. Sau đấy ít lâu, họ mới chịu đi sâu vào vấn đề và đề cập đến các cảm xúc mà họ đã giấu kín ngay cả đối với họ, cũng như với kẻ khác
• Một cách tổng quát, có thể tổng hợp các phương pháp trị liệu tâm lý dưới đây:

Hướng dẫn chỉ huy (directive counseling).

• Hướng dẫn chỉ huy là loại tâm lý liệu pháp giản dị và hạn chế nhất. Nhà trị liệu trực tiếp giải đáp các vấn đề gây lo âu cho người bệnh. Phương pháp này có giá trị khi cần giải quyết nhanh chóng những vấn đề tâm lý tương đối ít quan trọng.
• Phương pháp này thường được các thầy cô, mục sư, bác sĩ, nhân viên xã hội, cha mẹ và bạn hữu có liên hệ và có uy tín đối với người bệnh. Tuy nhiên, phương pháp này có hạn chế khi cần đi xa hơn sự hướng dẫn và khuyến khích.

Phương pháp tập trung vào bệnh nhân (client centered therapy)

• Một kỹ thuật hoàn toàn không chỉ huy là phương pháp trị liệu tập trung vào bệnh nhân, đã được Carl Rogers phát triển. Phương pháp này căn cứ vào tiên đề là một cá nhân, nếu muốn thực sự giải quyết các vấn đề của mình khi có đủ can đảm nhận xét vấn đề một cách thực tế. Nhờ vậy họ có thể nói ra theo ý muốn những phiền muộn. Nhà trị liệu không khen cũng không chê, chỉ chấp nhận cái gì mà người bệnh đã nói và giúp người bệnh hiểu rõ những phản ứng của mình.

• Phép trị liệu không chỉ huy cho rằng

• khi nói ra được, người bệnh sẽ nhận thấy mối liên quan giữa cảm xúc và hành vi, thái độ của mình. Trị liệu được xem như là một quá trình tăng triển mà người bệnh sử dụng ý chí của mình để hoàn chỉnh một mức độ trưởng thành hơn về sự thích ứng cảm xúc. Ngay từ ban đầu, người bệnh chịu trách nhiệm về hành vi và quyết định của họ, cũng như về phương pháp trị liệu. Nhà trị liệu chỉ phản ánh cảm xúc của người bệnh đã được biểu hiện.
• Tuy vậy, thái độ niềm nở và ân cần của người thầy thuốc có nhiều ý nghĩa vì làm cho người bệnh tự tin và đủ sức giải đáp vấn đề khó khăn của họ. Trong khi trị liệu, người bệnh tiến triển nhiều nhờ tìm cách tự hiểu mình thêm và tự chấp nhận để thích nghi vào đời sống một cách thoải mái hơn. Sự tiến triển ấy không xãy ra tức thì mà sẽ có những giai đoạn hối hận, thậm chí thoái lui. Nhưng nói chung, chắc chắn có tiến triển với thời gian.
• Nhà trị liệu không được gò ép vấn đề, đưa ra những ý kiến mới hoặc khuyên bảo mà chỉ cố gắng làm cho người bệnh hiểu rõ thái độ và cảm xúc của mình hơn

Liệu pháp Phân tâm (psychoanalytic therapy).

• Là một kỹ thuật nhiều công phu và lâu dài để thăm dò động nhân vô thức của người bệnh, và đặc biệt lưu ý đến nguồn gốc buổi đầu của các xung đột và kềm chế (repression).
• Mục tiêu là đem vào ý thức (conciousness) những ký ức hay xung đột bị kiềm chế và giúp đỡ cá nhân giải quyết các vấn đề ấy trong khung cảnh thực tế. Người ta cho là một cuộc tiến hành như vậy sẽ đem lại một sự cải tiến sâu rộng và căn bản cơ cấu cá tính.

Nhà phân tâm học sử dụng nhiều kỹ thuật để đem các xung đột bị kiềm chế vào ý thức và giúp người bệnh giải quyết các vấn đề khó khăn. Đấy là kỹ thuật:

• Liên tưởng tự do (free association).
• Phân tích mộng (dream analysis).
• Phân tích chống đối (analysis of resistance).
• Phân tích chuyển di (analysis of transference).

Liệu pháp trị liệu thái độ hành vi (behavior therapy).

• Phân tâm học và các hình thức tâm lý liệu pháp khác mà mục đích nhấn mạnh vào sự minh mẫn, thấu hiểu của bệnh nhân đối với cảm xúc và động cơ hoạt động của họ. Ngay phép trị liệu không chỉ huy cũng tập trung vào cảm xúc và các nguyện vọng của người bệnh để giúp họ hiểu rõ hơn. Những loại trị liệu này được xếp chung vào loại trị liệu giúp đối tượng hiểu rõ bản chất hoạt động tâm lý của mình (insight therapies).
• Trái lại, loại phép trị liệu thái độ hành vi mà ngày càng được ủng hộ, điều trị trực tiếp các hành vi cử chỉ rối loạn.

• Sự khác biệt giữa hai đường lối rõ rệt nhất trong cách đối diện với triệu chứng bệnh.

• Nhà trị liệu “phân tâm” thường chú ý đến vấn đề cơ bản của quá trình hoạt động tâm lý, hình thành nhân cách người bệnh.
• Nhà trị liệu “thái độ, hành vi”, trái lại, tìm cách loại bỏ triệu chứng để người bệnh hết rối loạn dù họ có hiểu hay không điều gì đã xãy ra..
• Nhà trị liệu “phân tâm” tìm cách uốn nắn lại đời sống người bệnh bằng cách sử dụng sự hướng dẫn và khuyên nhủ.
• Nhà trị liệu “thái độ, hành vi” chỉ để ý đến thái độ, cử chỉ mà thôi không quan tâm đến bản ngã hay nhân cách. Họ sử dụng lí luận, khuyến dụ hay thưởng phạt để tìm triệu chứng, và thường kiểm soát chặt chẽ cuộc điều trị nhiều hơn nhà trị liệu hướng nội.

• Thường nhóm này bao gồm các tâm lý liệu pháp đặt cơ sở trên thuyết học (learning theory).

• Đa số sử dụng phòng thí nghiệm để khảo sát các điều kiện hóa các súc vật và các cuộc thực nghiệm gây bệnh suy nhược thần kinh đối với chuột, mèo, khỉ. Mấy năm gần đây, các kỹ thuật điều kiện hóa (conditioning) được gia tăng sử dụng để điều trị con người. Nên còn được gọi là tâm lý liệu pháp thực nghiệm (experimental psychotherapy). Một số kỹ thuật cơ bản thường được phái này sử dụng:
• Kỹ thuật ức chế hổ tương (reciprocal inhibition) của phép trị liệu thái độ hành vi được sử dụng nhiều bởi Joseph Wolpe (1958) và những tác giả khác. Nhận thấy cử chỉ rối loạn của các súc vật sẽ biến đi khi các kích thích gây lo âu được kèm theo với các kích thích khoái ý như thức ăn. Để điều trị bệnh nhân, Wolpe sử dụng các phản ứng nghỉ ngơi như là khích động thích thú. Nhờ khảo sát tiểu sử cá nhân của người bệnh và phỏng vấn, ông lập một bảng các kích thích gây lo âu đối với người bệnh. Khi phải sử dụng các phản ứng nghỉ ngơi (relaxation responses), người bệnh được thôi miên và khuyến dụ nghỉ ngơi.

• Rồi người bệnh phải tưởng tượng một hoàn cảnh trong đó có một kích thích gây lo âu yếu nhất.

• Nếu sự nghỉ ngơi không biến tính, bệnh nhân phải tưởng tượng ra một kích thích gây lo âu mãnh liệt hơn, và cứ như thế cho đến khi, sau nhiều buổi điều trị, người bệnh vẫn nghỉ ngơi tuy suy nghĩ  đến nguyên nhân gây lo âu mạnh nhất. Kỹ thuật đặc biệt này  được gọi là sự làm mất cảm thụ có hệ thống (systematic desensitization).
• Wolpe tin rằng nguyên tắc ức chế hổ tương đã đem đến nhiều thành công khi so sánh với các loại trị liệu khác. Các phản ứng dương trong mối liên hệ giữa người bệnh và nhà trị liệu kết hợp với các phản ứng lo âu của người bệnh để rồi ức chế lại các phản ứng đó.
• Phép trị liệu tràn ngập (flooding therapy): một phương pháp huấn luyện dập tắt đi ngược với phương pháp của Wolpe tuy cũng được căn cứ trên lý thuyết học (learning theory) và tập trung vào sự lo âu (London, 1964). Trong phép trị liệu này, người bệnh tưởng tượng những hoàn cảnh thật kinh khủng và khi sự lo âu được dập tắt đối với những hoàn cảnh ấy, hiệu quả sẽ lan rộng ra đối với những hoàn cảnh ít kinh khủng hơn.

• Một hình thức thứ ba của phép trị liệu thái độ hành vi sử dụng các kỹ thuật tác động điều kiện hóa (operant conditioning technic)

• Để ức chế hay dập tắt các hành vi cử chỉ không tốt đẹp và phát triển những hành vi thái độ mới, ngoạn mục hơn. Nhà trị liệu sử dụng những phương pháp này, phải kiểm soát hoàn cảnh của bệnh nhân theo cách nào để những thái độ mong muốn được đền bù và những thái độ ít tốt đẹp hơn được dập tắt (thường bằng cách không được chú ý đến, hơn là bị trừng phạt). Người ta sử dụng các đền bù cụ thể dưới hình thức thức ăn, hay các phiếu mua hàng hoá, thấy có hiệu quả tốt đẹp trong công việc điều trị bệnh nhân tâm thần phân liệt nội trú.

• Cùng một lúc, người ta sử dụng các đền bù xã hội như lời khen,

• Hoặc sự tán thành, và dần dần thấy có hiệu quả hơn đền bù thể chất (được ngưng hẳn sau một thời gian). Vấn đề cuối, có tính xã hội, gồm có sự liên quan giữa các cá nhân, và được giải quyết dưới hình thức một kịch tâm lý. Sự đền bù duy nhất trong trường hợp này chỉ là lời khen của lãnh đạo của nhóm.
• Nhận thấy những cơn nổi giận được tăng cường khi có sự hiện diện lo âu của người mẹ hay người khác, nên mỗi khi đứa trẻ nổi nóng, người ta đem trẻ vào phòng và khép cửa lại cho đến khi cơn giận tan. Ngay từ ban đầu, sự giận ít hơn và 5 tháng sau hết hẳn (Wolpe Rilley, 1964).
• Loại kỹ thuật này được sử dụng trong các bệnh viện tâm thần, các phòng điều trị tâm lý. Ở những nơi này, người ta có thể kiểm soát hoàn toàn hoàn cảnh và môi trường trị liệu.

Liệu pháp tâm lý giữa các cá nhân

• Nhà tâm lý trị liệu sử dụng liệu pháp tâm lý giữa các cá nhân nhằm tập trung vào các mối quan hệ xung quanh khách hàng. Từ đó, họ muốn tìm ra những xung đột tâm lý giữa khách hàng và thế giới xung quanh họ.
• Những mối quan hệ xung quanh đó thường là gia đình, bạn bè thân thiết, đồng nghiệp và thậm chí là những người lạ. Thông qua các mối quan hệ thực tế, khách hàng sẽ thể hiện rõ được hành vi, cảm xúc không lành mạnh và sau đó khắc phục dần dần.

Liệu pháp tâm động học

• Tâm động học là liệu pháp truyền thống và được sử dụng rất nhiều. Liệu phpas này đi sâu vào tâm lý con người và tìm ra nguyên nhân gốc rễ gây bệnh (gây ra hành vi tiêu cực). Các nhà tâm lý trị liệu sẽ yêu cầu bệnh nhân tham gia tự kiểm tra và phản ánh trong quá khứ những rắc rối của cuộc sống.
• Thông qua đó, khách hàng sẽ hiểu tình trạng tiêu cực này của họ đến từ đâu, tại sao họ lại có cách ứng xử như vậy. Sau đó, nhà chuyên môn sẽ giúp khách hàng gỡ bỏ đi những mặc cảm, trở ngại trong tâm lý khách hàng.

Liệu pháp giải quyết vấn đề

• Nhà chuyên môn sử dụng liệu pháp giải quyết vấn đề giúp khách hàng quản lý được tâm lý, cảm xúc và không để tình trạng bệnh lý (thói quen tiêu cực) trở nên tồi tệ hơn.
• Thông qua đó, khuyến khích khách hàng áp dụng lối sống lành mạnh; luôn luôn kết nối với gia đình và bạn bè để cải thiện tâm trí.

Liệu pháp gia đình

• Liệu pháp được sử dụng nhiều nhất thì liệu pháp gia đình và cách giải quyết tốt nhất cho các chứng bệnh như: trầm cảm, rối loạn cảm xúc hay rối loạn lo âu,… Liệu pháp này cho phép khách hàng cùng các thành viên trong gia đình kết nối lại với nhau để cùng loại bỏ những căng thẳng trong đời sống.

Một số phương pháp khác trong trị liệu tâm lý 

Có nhiều kỹ thuật riêng biệt mà nhà tâm lý, nhà phân tâm học có thể sử dụng theo nhiều cách.

Liệu pháp Thôi miên (hypnosis)

• Không có gì thần bí về thôi miên. Đấy chỉ là một trạng thái rất dễ bị ám thị mà nhà thực nghiệm đã gây được với sự tình nguyện hợp tác của một cá nhân.
• Trong thôi miên, chủ thể tập trung tư tưởng vào những hoàn cảnh thật sự hay tưởng tượng do nhà thôi miên trình bày.
• Các phương pháp thôi miên thường có các nguyên tắc tương tự nhau. Nhà thôi miên nói một giọng đều đều để gây nghỉ ngơi, và có thể bắt đầu bảo chủ thể làm một việc gì đó giản dị như nằm xuống. Rồi nói cho chủ thể một sự việc đúng hiển nhiên, chẳng hạn như hiện tại phòng trị liệu thực sự yên lặng và ánh đèn không sáng.
• Khi được lòng tin của chủ thể, người ta lại nói một sự thật chỉ đúng phần nào và bảo họ hành động khác thường ngày chút ít. Chẳng hạn như bảo chủ thể là đau mắt, mí mắt cảm thấy nặng.
• Khi đi sâu vào trạng thái ám thị mạnh hơn, người ta có thể làm cho chủ thể tin và làm những việc mà họ không thể tưởng tượng có thể có được ngày thường.

• Một người được thôi miên không thể làm được những việc không thể làm được về thể chất

• (Như bay trong không khí hay nhấc vật nặng 500kg), tuy có thể làm cho người ấy tin là họ làm được.
• Nhà thôi miên có thể gây ra hay loại bỏ theo ý muốn nhiều triệu chứng bệnh thần kinh hay các điều kiện liên hệ. Có thể làm cho chủ thể mù hay điếc tạm thời, hay nhìn và nghe thấy các vật hiện không có ở đấy.
• Họ cũng có thể có những hành vi chống đối xã hội hay nguy hiểm nếu nhà thôi miên có thể làm cho họ tin hành vi ấy bình thường và thích hợp (Barber, 1957). Thí dụ họ có thể đánh cắp ví của một người nếu nhà thôi miên xếp đặt hoàn cảnh để họ tin là ví ấy của họ.
• Cảm thụ thôi miên có thể ảnh hưởng lâu dài sau buổi thôi miên, khoảng vài ngày hay lâu hơn. Có thể dùng thôi miên để tạm loại bỏ các đau đớn hay hay triệu chứng do sự rối loạn cơ thể hay tâm lý.

• Cũng có thể dùng thôi miên để gây thoái hóa (hypnotic regression).

• Người ta nói cho chủ thể biết là họ đang ở giai đoạn trẻ hơn và yêu cầu họ kể lại họ đang làm gì, có những cảm tưởng gì và hoài bảo ra sao. Dưới sức thôi miên, một cá nhân có thể nhớ lại rõ ràng và sống lại các kinh nghiệm mà họ đã quên hay dồn ép từ lâu.
• Có nhiều cuộc khảo sát về thoái hóa thôi miên (hypnotic regression) cho thấy khi một cá nhân sống lại tuổi trẻ hơn và phải viết tên, họ sẽ viết như khi còn trong tuổi ấy. Kinh nghiệm cho thấy các ký ức nhớ lại do thôi miên giúp nhà trị liệu hiểu thấu vấn đề khó khăn của bệnh nhân. Khi họ tỉnh lại, nhà trị liệu sẽ dựa vào các điểm ấy để hướng dẫn.
• Kỹ thuật thôi miên được chấp nhận trong tâm lý liệu pháp như các phương pháp trị liệu khác giúp chuyển hóa các vấn đề của người bênh. Và ngày càng có nhiều người biết đến.

Tâm lý kịch (psychodrama).

• Kỹ thuật tâm lý kịch giúp người bệnh biểu diễn trực tiếp sự rối loạn cảm xúc của mình khi được khuyến khích hoạt diễn các hoàn cảnh đời sống liên hệ đến các khó khăn của mình.
• Không khí của tâm lý kịch giúp cá nhân đối phó với các vấn đề của mình với một cảm xúc ít căng thẳng hơn là trong cuộc sống thực thụ (Jacob Moreno, 1946)
• Khi bắt đầu, nhà trị liệu giúp người bệnh phác họa hoàn cảnh chung cần biểu diễn. Các phụ tá được huấn luyện để đóng các vai có nhiệm vụ trợ giúp cho người bệnh. Khi diễn kịch, người bệnh đóng vai trò mình một cách tự nhiên với sự giúp đỡ của các vai phụ giúp họ sống trong một hoàn cảnh giống như thực tế.
• Khi biểu diễn các rối loạn cảm xúc trong tâm kịch, người bệnh có dịp để “thải trừ”. Họ tự nói ra các sự lo âu và các ước vọng ham muốn bị kềm chế trong một bầu không khí giả tạo đời sống thực thụ, không có những đe dọa nguy hiểm về thể chất và tâm lý của đời sống thật. Trong bầu không khí an toàn ấy, người bệnh có thể hiểu nhiều hơn vấn đề cảm xúc của mình và có dịp gia tăng thích nghi trong hoàn cảnh đời sống thực sự.

Trị liệu nhóm (group therapy).

• Những năm gần đây vai trò của trị liệu nhóm càng lúc càng được sử dụng như những trị liệu tâm lý đối với cá nhân. Trị liệu nhóm thường được áp dụng không chỉ huy, tuy nhiên tùy theo trường phái các nhà trị liệu thường chỉ huy và hướng dẫn cuộc thảo luận của nhóm theo mức độ khác nhau.
• Người ta nhận thấy hoàn cảnh nhóm thường có hiệu quả đáng kể với phần tử của nhóm, chẳng hạn như sự cải biến sâu đậm nhân cách hay xây dựng một hệ thống giá trị phong phú hơn.
• Có các kỹ thuật khác biệt kể từ các nhóm chơi đối với trẻ chưa đi học đến các nhóm phân tích đối với thanh thiếu niên và tráng niên. Trong ấy người ta nhấn mạnh vào phỏng vấn và thảo luận.
• Trẻ từ 5 đến 13 tuổi có thể được đặt vào trong một nhóm hoạt động hội họp mỗi tuần một lần để tự biểu biễn qua nghệ thuật và mỹ nghệ, hay phá sơn màu và các dụng cụ. Người ta cho trẻ biểu diễn sự công kích của chúng mà không bị nhà trị liệu phê phán hay kìm hãm vì hết thảy mọi trẻ đều được thương yêu. Khi nhận được giá trị của mình, trẻ bớt sợ hãi và ít xung đột, nhờ vậy những thái độ đáng mến chuộng sẽ phát hiện dần.

• Phép trị liệu nhóm cho thấy có hiệu quả trong vài trường hợp tâm thần phân liệt.

• Trong một cuộc khảo sát, người ta thấy các nữ bệnh nhân bị tâm thần phân liệt giãm bệnh nhiều khi được điều trị bằng thuốc và phương pháp nhóm hơn là chỉ sử dụng thuốc mà thôi.
• Hiện nay, tâm lý liệu pháp nhóm ngày càng được sử dụng nhiều và theo nhiều cách. Toàn thể gia đình hay các vai chánh trong một cuộc xung đột có thể dự các buổi điều trị. Người ta cũng sử dụng nhóm các nhà trị liệu bao gồm bác sĩ tâm thần, chuyên viên tâm lý, trợ lý xã hội trong việc điều trị nhóm.

• Có một vài cá nhân không thâu lượm được nhiều ích lợi với phương pháp nhóm.

• Thông thường các nhà tâm lý nhận thấy một cá nhân gặt hái được kết quả với phương pháp điều trị nhóm khi có ba tính chất sau:
• Dễ thỏa thuận, giao hảo với kẽ khác về phương diện cảm xúc.
• Có khả năng biểu diễn hơn là dồn nén sự phẩn nộ.
• Sự chấp nhận quyền lực một cách mềm dẽo.
• Một loại phương pháp nhóm thường được sử dụng tại các trung tâm hướng dẫn trẻ em. Những bà mẹ quan sát nhà trị liệu phỏng vấn một người mẹ đang gặp khó khăn về con cái người ấy. Sau đó đứa bé này trở về phòng giải trí, tại nơi này, người ta sẽ quan sát thái độ, cử chỉ của đứa trẻ này để rồi tường thuật lại. Người mẹ sẽ trở lại thảo luận về hoàn cảnh với nhà trị liệu. Cách thức này sẽ  được tiếp tục cho đến khi giải quyết được vấn đề khó khăn.

Trò chơi liệu pháp (play therapy).

• Trò chơi liệu pháp có tính cách cá nhân hay nhóm, hướng về mục đích buông thả cảm xúc bị kềm chế bằng cách sử dụng các kỹ thuật chơi khác biệt. Người ta thường sử dụng phép trị liệu này để điều trị các trường hợp thái độ cử chỉ khó thích nghi của trẻ.
• Trong một buổi trị liệu, đứa trẻ thường có thể tự biểu diễn một cách tự nhiên, với rất ít sự hướng dẫn của nhà trị liệu. Có lẽ đấy là lần đầu tiên đứa trẻ có dịp biểu diễn hoàn toàn cảm xúc của mình mà không sợ bị khiển trách hay hắt hủi.
• Một hình thức trò chơi liệu pháp phổ thông là trò chơi hình nhân (doll play). Trong ấy, đứa trẻ nhận được một nhà búp bê trang trí đầy đủ và một gia đình búp bê. Đứa bé được khuyến khích chơi với búp bê theo ý muốn của mình.

• Nói chung, các hoàn cảnh tạo thành bởi đứa trẻ được căn cứ vào kinh nghiệm gia đình của bé.

• Nhưng khác với đời sống thực sự, đứa trẻ có thể kiểm soát được hoàn cảnh gia đình trong trò chơi, và nhờ vậy, có thể thay đổi hành vi các nhân vật để thỏa mãn nguyện vọng của mình.
• Như vậy, đứa trẻ có thể trừng phạt hay hủy hoại thân thể búp bê mà nó đồng hóa với một bên cha mẹ hay anh em mà nó có ác cảm. Nó cũng có thể tưởng tượng là được mẹ ôm ấp thương yêu trong tay. Phương pháp này cho trẻ có dịp hoạt diễn ra ngoài các vấn đề khó khăn cảm xúc mà không sợ có những hậu quả không hay.

• Nhà tâm lý bệnh nghiệm

• Có thể sử dụng trò chơi búp bê để huấn dụ trẻ thay đổi thái độ của mình trong khi chơi. Nghĩa là các vấn đề khó khăn của trẻ được xem như là của búp bê và nó phải cải biến thái độ của búp bê để giải quyết vấn đề. Kỹ thuật này trị các triệu chứng chứ không giúp đứa trẻ một cách trực tiếp giải quyết cảm xúc của nó.
• Trò chơi liệu pháp cũng có thể được sử dụng đối với tráng niên. Các hoạt động như vẽ, chạm trổ có thể giúp người bệnh buông thả các cảm xúc âm đối với đời sống và thay thế bằng những cảm xúc dương tính của sự thành công.

 

Kết luận: Liệu pháp tâm lý không thể thiếu được khi điều trị nguời bệnh tâm thần.

• Việc phối hợp giữa thuốc men và liệu pháp tâm lý giúp nâng cao hiệu quả điều trị bệnh tâm thần, giúp người bệnh mau phục hồi và tái hoà nhập xã hội.
• Tuỳ theo khả năng và điều kiện của các cơ sở chuyên khoa tâm thần, sự áp dụng liệu pháp tâm lý từ đơn giản đến phức tạp nên được áp dụng để bảo đảm chất lượng sống của người bệnh tâm thần.
• Ngoài ra cũng nên để ý đến cảnh quan, môi trường cơ sở điều trị giúp người bệnh cảm thấy an toàn và ổn định về mặt tâm lý.

Môt số bệnh lý cần điều trị Tâm lý trị liệu

Đa phần các bệnh dưới đây có nguyên nhân chính là bệnh được phát khỏi từ trong tâm phiền não mà ra thì phải trị liệu tâm dược cho nên rất khó điều trị dứt điểm bằng việc chỉ phó mặc cho các bác sĩ khoa học tây y và sử dụng thuốc thuốc:

• Trầm cảm – Mất ngủ – Khó ngủ
• Stress – Căng thẳng mệt mỏi
• Rối loạn cảm xúc – Rối loạn lo âu
• Tìm điểm cân bằng trong cuộc sống
• Hoà hợp mối quan hệ
• Đau đầu – Chóng mặt – Rối loạn tiền đình
• Suy nhược cơ thể – Buồn chán
• Hoang tưởng – Ảo thah ảo giác
• Tâm thần phân liệt – Rối loạn đa nhân cách
• Lãnh cảm – Thiếu tự tin
• Ám ảnh sợ hãi – Tự kỷ
• Rối loạn về các vấn đề tâm linh làm ảnh hưởng đến sức khỏe tâm – thể – trí

Dạng bệnh lý trên thường bất ổn trong tâm trí. Vậy điều trị bằng thuốc chỉ có thể giải quyết một phần ngọn của bệnh. Mọi người sử dụng liệu pháp tâm lý trị liệu là để trị tận gốc rẽ của bệnh.

Những điểm quan trọng tạo nên hiệu quả trong Tâm lý trị liệu

• Trong tâm lý trị liệu cũng như trong thôi miên trị liệu và lĩnh vực chữa lành khác thì tìm ra điểm quan trong nhất cho việc có kết quả tốt nhất trong trị liệu tâm lý là không thể thiếu.
• Tuy nhiên sẽ có rất nhiều điểm khác nhau để tạo thành quả. Vậy cùng tìm hiểu những yếu tố sau:

Xây dựng niền tin vào mối quan hệ giữa khách hàng và nhà trị liệu

• Việc khách hàng tin tưởng vào nhà trị liệu như các tài năng và đạo đức của nhà trị liệu sẽ cơ hội tốt nhất cho tiến trình trị liệu đạt hiệu quả cao.
• Cho nên để tạo dựng được thiện cảm giữa khách hàng và nhà trị liệu/chuyên gia/ là rất quan trọng cốt lõi dẫn đến thành công. Từ đó giúp khách hàng được tư do với cảm xúc bỏ qua tâm lý e rè của mình, thì nhà trị liệu/chuyên gia cơ hội tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề
• Cùng với đó, tầm ảnh hưởng uy tín của nhà trị liệu và chuyên môn chuyên nghiệp cao sẽ giúp khách hàng có niềm tin vào tương lai, tin vào phương pháp mà họ đang áp dụng sẽ đem lại hiệu quả.

• Toàn bọ những hành vi, thái độ của nhà trị liệu

• cho dù rất nhỏ cũng sẽ tác động vào trong tâm thức cua khách hàng. Việc trình độ chuyên môn của nhà trị liệu có cao siêu đến mức nào thì cũng chưa chắc đã là yếu tố quan trọng để tạo nên kết quả tốt cho buổi trị liệu. Cho nên thái độ của nhà trị liệu như thế nào với khách hàng lại vô cùng quan trọng.
• Cho nên trong giới khoa học lại đánh giá giải pháp tâm lý trị liệu là nghệ thuật trị liệu khích lệ. Vì thế tầm ảnh hưởng nhà trị liệu sẽ giúp khách hàng luôn ổn định mặt tâm lý trong quá trình trị liệu sẽ dễ dàng tạo niềm tin và mục đích điều trị hơn.

Biết sử dụng tốt các hình thức và liệu pháp tâm lý trị liệu

• Trong trị liệu tâm lý thì việc các chuyên gia master coach nhà trị liệu sẽ sử dụng linh hoạt các hình thức và liệu pháp trong các phiên trị liệu khác nhau riêng lẻ hoặc kết hợp các hình thức liệu pháp lại…như giao tiếp, âm thanh, âm nhạc, thiền tĩnh, thiền động, mùi hương, ánh sáng, câu chuyện ẩn dụ…
• Việc sử dụng tốt các hình thức, liệu pháp trị liệu là quá trình tương tác về mặt ý thức và cả tiềm thức một cách tự nhiên. Giúp khai mở cánh cửa cảm xúc và đánh thức được năng lượng tự chữa lành cho chính mình.

Còn một vài quan điểm lệnh & chưa hiểu về Khoa học Tâm lý trị liệu

• Tâm lý trị liệu là một lĩnh vực khoa học tâm trí được các nhà khoa học trên thế giới nghiên cứu và phát triểm nhằm giúp cho con người ngày càng có nhiều cơ hội phát huy và cải thiện mọi khả năng còn tiềm ẩn bên trong tâm thức mỗi người
• Nhưng ở nhũng nơi chưa có cơ hôi tiếp cận rộng thì có thể vẫn có những quan điểm chưa đúng về tâm lý trị liệu trong việc cải thiện sức khỏe, phục hồi sức khỏe, hóa giải các vấn đề bệnh lý của con người đặc biệt trong thời đại mới thế kỷ 21 này.

• Tuy nhiên vẫn còn một số quan điểm chưa tin

• Liệu pháp tâm lý trị liệu có thể hóa giải được các vấn đề bệnh lý, phục hổi sức khỏe. Họ cho rằng bệnh tật thì chỉ có các bác sĩ trong bệnh viện mới chữa được, mà khi đã đến bệnh viện các bác sĩ còn không chữa được thì không cai có thể chữa khỏi được. Liệu pháp tâm lý làm sao không giúp được họ.
• Hơn nữa một số quan điểm lạ cho rằng có bệnh thì chỉ có uống thuốc mới cứu được họ không tin vào thuốc. Và rất nhiều các chủ đề nghi ngờ về tâm lý trị liệu có thể chữa lành và hóa giải được bệnh tật.

• Họ không có tìm hiểu rằng

• Nếu để trở thành một nhà trị liệu trong lĩnh vực khoa học tâm lý trị liệu thì các nhà trị liệu, master coach/ chuyên gia tâm lý trị liệu và chữa lành không dùng thuốc họ phải trải qua nhiều quá trình đào tạo, nghiên cứu rất sâu và ứng dụng thực tế đúc kết mới đủ tài năng chuyên môn để hỗ trợ nhưng người khác.
• Tuy nhiên để đi giúp đỡ người khác trước đó họ đã phải tự vượt qua những thử trách và hóa giải tự chữa lành hoặc được các thầy dùng các phương pháp tâm lý để trị liệu cho chính mình rồi.
• Cho nên sự khác biệt giữa các liệu pháp trong khoa học tâm lý trị liệu là không phải các nhà trị liệu chỉ biết tìm ra đúng nguyên nhân gốc rễ gây bênh, vấn đề thì đã thành công 50% cho khách hàng rồi mà hơn nữa nhà trị liệu tâm lý sử dụng các kỹ thuật, nghệ thuật ngôn ngữ giao tiếp tâm thức để giúp hóa giải cho khách hàng khỏe mạnh tự tin trở lại cuốc sống. Nhận ra ý nghĩa của cuộc sống và thực hiên dược lý tưởng của họ.

 

Chia sẻ của nhà trị liệu / chuyên gia Tâm lý trị liệu

Từ Chuyên Gia: Master Coach Giap – Tâm lý trị liệu Boddhi

Về niền tin và sự lựa chọn ?

• Tôi vẫn nhớ một câu nói mà tôi đã từng được nghe mà rất thấm thía đến tận bây giờ: “Phúc cho ai chưa thấy mà đã tin”
• Thường thì con người hay phải tận mắt nhìn thấy, sờ lắm được thì mới tin. Nhưng điều đó đúng nhưng có thể chúng ta còn chưa biết hết về cuộc sống này thôi. Tôi đã thấy rất nhiều điều đi ngược lại với quan điểm là phải mắt thấy tai nghe, tay sờ chạm.
• Ví dụ như Dịch bện Covid19 đã biết bao người trên thế này mắc bệnh, mắt thường chúng ta có nhìn thấy con virut mà phải có các thiết bị rất tinh vi mới tìm hiểu ra.
• Quan trọng là ở chính bạn. Vì mọi quyết định của bạn sẽ giúp bạn đi đến thành bại mà chính bạn phải chịu chứ không ai thay bạn.
• Vậy các vấn đề về tâm lý hay thân thể cũng giống nhau cả mà thôi vì tất cả đều có cơ chế liên kết và phân tách từ các hạt năng lượng bé nhỏ mà mắt thường không bao giờ nhìn thấy chúng được. Trong khoa học năng lượng lượng tử các nhà khoa họ đã biết về chứng. Nhưng có lẽ cách điều trị sẽ khác nhau và không giống nhau giữa tâm bệnh và bệnh thể chất.
• Quyền quyết định và lựa chọn vẫn thuộc về chính bạn nhưng hãy nhới câu này “Lúc bạn ra quyết định, thì lúc số phận bạn cũng được hình thành”

Đối với người bệnh khi tham gia vào tiến trình Tâm lý trị liệu ?

Theo chuyên gia: Master Coach Giap – Tâm lý trị liệu Boddhi

• Từ trước đến nay việc nhà tham vấn và trị liệu tâm lý không hề thực hiện phác đồ chữa bệnh cho người bệnh bao giờ mà chỉ tham vấn, hỗ trợ, huấn luyện hoặc dùng kỹ năng tài năng danh vọng học thuật, trí tuệ của mình để kích thích trợ duyên cho người bệnh tự biết cách và phát huy khả năng tự chữa lành của cơ thể chính mính có để khỏi bệnh.
• Tất cả các nhà trị liệu tâm lý/chuyên gia/master coach là những người có kỹ năng trị liệu tâm trí đã được huấn luyện hoặc được đào tạo từ các bậc thầy trên kháp thế giới trong phát triển trong lĩnh vực khoa học tâm lý trị liệu và nhà trị liệu được cấp các văn bằng hoặc chứng nhận. Đó là cơ sở là uy tín của nhà trị liệu cấp chuyên nghiệp mà có thể thực hiện trị liệu với tư cách là nhà trị liệu tâm lý hoạt động tư do hoặc họ có thể thành lập tổ chức như công ty hoạt độnh chuyên mộn tâm lý trị liệu.

• Nhà trị liệu/ Chuyên gia/ Master Coach có chuyên môn

• Sử dụng và khác tác động sâu phần tiềm thức, siêu thức để tìm ra nguyên nhân gốc rễ gây ra mọi bệnh tật, các vấn đề về tâm lý, thói quen xấu…trên cơ sở thực tế và trạng thái của người bệnh, từ đó đưa các giải pháp phù hợp để hóa giải xua tan đi những phiền não, bệnh tật đeo bám từ lâu…biết cách thay đổi trạng thái cơ thể, cảm xúc, suy nghĩ, hành động tiêu cực để làm chủ tâm trí và sức khỏe.
• Việc dẫn đến kết quả tốt không chỉ phụ thuộc hoàn toàn vào nhà trị liệu mà cần cả từ phía khách hàng, người bệnh – nhà trị liệu đóng góp phần trăm vào kết quả thành công cho khách hàng, người bệnh là chiếm 50%, cho nên dùng các phương pháp hỗ trợ là rất quan trọng.
• Còn lại là 50% kết quả là thành công đến từ chính khách hàng, người bệnh, Vậy việc người bệnh, khách hàng quyết tâm để hợp tác trị liệu và làm theo các chỉ dẫn, chia sẻ là vô cùng cần thiết.

• Nhà trị liệu có tài ba giỏi cỡ nào thì cũng vẫn không thể giúp được người khác

• Nếu là người đó không muốn được nhà trị liệu tâm lý hỗ trợ cho mình.
• Cho nên không có nhà trị liệu nào tư võ ngực bảo mình tôi là nhà trị liệu giỏi nhất cả mà nhà trị liệu giỏi nhất lại chính là mình tự trị liệu cho mình. Cho nên vai cho của nhà trị liệu giúp đỡ khách hàng người bệnh để họ tự là nhà trị liệu của chính mình là điều nên làm nhất. Để họ đạt những gì mà họ thật sự muốn có.

Đối với người nhà & người thân bệnh nhân cần làm gì ?

• Nếu có con em và người thân mắc phải tâm bệnh:

• Thật không may cho gia đình có con em hoặc người thân bị mắc phải tâm bệnh như: Trầm cảm, tự kỷ, rối loạn lo âu, rối loạn cảm xúc, tâm thần phân liệt, hoang tưởng ảo thanh ao giác, mất ngủ…các vấn đề trong tâm linh mà chưa được hóa giải.
• Đó cũng là gánh năng cho gia đình vì phải hao tiền tốn của, công sức để chăm sóc và chữa trị cho họ nhưng đôi khi tất cả những nỗ lực đó lại không như mong muốn dẫn đến người nhà, người thân có người bị bệnh, những ông bố mà mẹ có con em của mình bị bệnh mà vẫn không khỏi. Tình trạng kéo lâu ngày là cho mệt mỏi và có thể nghĩ đến buông suôi mặc kệ con em mình bị bệnh.

• Nếu ta là bố là mẹ, người nhà, người thân của những người đanh bị bệnh

• Thì xin hãy giữ vững tình yêu thương dành cho họ vì họ đang rất đau khổ hơn chúng ta, có những nhận thức họ không còn bình thường mà chúng ta không hề biết và cứ nghĩ họ đang làm khổ chúng ta…
• Việc chăm sóc cho một người đang gặp phải nhiều trở ngại trong tâm lý và hành vi là một công việc cần rất nhiều thời và thật kiên nhẫn. Người bệnh luôn cần đến sự động viên, khích lệ và thậm chí là một người đồng hành cùng họ làm mọi thứ. Một lời nói tử tế, bàn tay giúp đỡ ân cần và một nụ cười cũng có thể giúp người bệnh có thêm tinh thần tích cực để thay đổi.

• Người nhà bệnh nhân cần giúp người bệnh tuyệt đối tránh xa những lời chỉ trích, trêu ghẹo, các chất kích thích,…

• Thay vào đó là sự lắng nghe, quan tâm và thấu hiểu. Và xin hãy luôn theo dõi các biến chứng bất thường liên quan đến bệnh lý mà người nhà đang mắc phải. cần được giám sát tốt vì mọi thay đổi lạ cần có thể là nguy hại đến tính mạng phải được đến các cơ sở kịp thời trị liệu hoặc báo ngay cho nhà trị liệu chuyên môn để kịp thời đưa ra phương án.
• Đặc biệt là người thân bệnh nhân cũng nên tìm hiểu những kiến thức liên quan đến chữa trị không dùng thuốc khác nhau trong đó khoa học tâm lý trị liệu, khoa học thôi miên trị liệu, khoa học tâm linh trị liệu. Để từ đó có nhiều lựa chọn giúp con em có cơ hội khỏi bệnh sớm.
• Hơn ai hết chính người thân, người nhà bố mẹ anh chị em…mới liều thuốc chữa lành là nguồn động viên giúp cho con em mình sớm chuyển hóa và khỏi bệnh. Vì đâu đó có thể vấn đề của họ đang mắc phải cũng có một phần do chúng ta gây ra mà có thể chúng ta không biết mà thôi.
• Trên đây là những chia sẻ về khoa học Tâm lý trị liệu và tôi tin tưởng mọi người sẽ có sự nhìn nhận chính xác hơn về giải pháp của thời đại mới này.

 

Có thể bạn quan tâm:

Giải pháp siêu hóa giải Trầm cảm – Rối loạn lo âu – Mất ngủ

Tâm lý trị liệu là gì và yếu tố tạo nên hiệu quả

Giải Pháp Tâm Lý siêu Trị Liệu Bodhi – Master Coach